Donuk Omuz Belirtileri
Donuk omuz vakalarında belirtiler yavaş yavaş ortaya çıkar ve zaman içinde kötüleşerek hareket kabiliyetini azaltır. Belirli bir süre sonra, genellikle 1-3 yıl içinde, ortaya çıkan ağrılar kendi kendine geçmeye başlar. Ayrıca çoğu zaman tek omuzda ortaya çıkan belirtiler, bazı vakalarda her iki omuzu da etkileyebilir. Özellikle kadınlarda daha sık görülen donuk omuz sendromunda hareket kabiliyeti son derece kısıtlı hale gelebilir ve hasta günlük yaşamındaki en basit işleri bile yapamayacak durumda olabilir.
Donuk omuz sendromu ile karakterize belirtiler arasında şunlar sıralanır:
- Kol hareketi esnasında artan omuz ağrısı
- Kolu belirli bir noktaya kadar kaldırmak veya hareket ettirmek
- Üzerine yatma sırasında artan omuz ağrısı
- Uyutmayan şiddette omuz ağrısı
- Günlük işleri yapmaya engel olan omuz ağrısı
- Gece artan omuz ağrısı
- Zamanla şiddetlenen ve geçmeyen omuz ağrısı
Donuk Omuz Risk Faktörleri
Kimi faktörler donuk omuz riskini artırır, bu faktörler şu şekilde sıralanır:
Hareketsiz Yaşam
Omuz hareketleri azalan ve uzun süredir hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olan kişilerde donuk omuz gelişme ihtimali daha yüksektir. Hareketsizlik ise omuz çevresi yaralanmaları, kırıklar veya travmalar nedeniyle ortaya çıkabilir.
Yaş ve Cinsiyet
Özellikle 40 yaş üstü bireylerde ve kadınlarda donuk omuz sendromu daha sık gözlenir. Bu nedenle bu bireyler risk faktörü grubuna girer.
Sistemik Hastalıklar
şeker hastalığı, tüberküloz, hipertiroidizm, kalp ve damar hastalıkları, Parkinson gibi sistemik sorunlar omuz eklemini kötü yönde etkileyerek donuk omuz riskini artırabilir.
Donuk Omuz Sendromu Evreleri
Donuk omuz sendromundaki belirtiler genellikle hareket etmeyi imkansız hale getiren ağrı ve sertlik hissi ile karakterizedir. Bu semptomlar özellikle geceleri şiddetlenmekle birlikte, uyku sırasında artar ve hastalığın evrelerine göre değişkenlik gösterir. Donuk omuz sendromunun 3 farklı evresi bulunur:
Birinci Evre - Yangı
Omzun herhangi bir bölgesinde hafif şiddette ağrı meydana gelir, kimi zaman belirli hareketlerin yapılmasını engeller. Bu aşamada durum yavaş yavaş ilerleyerek zamanla kötüleşir ve özellikle gece artan ağrı gözlenir. İlk evre yaklaşık 6-9 ay sürer.
İkinci Evre - Donma
Bu evrede daha önce ortaya çıkan ağrı hissi yavaş yavaş azalmaya başlar fakat bu sırada omuz sertleşerek hareket etmeyi çok daha zor hale getirir. Omuz hareketlerinde yaşanan bu kısıtlanma, duş almak ve kıyafet değiştirmek gibi günlük eylemleri bile yapamamak anlamına gelebilir. İkinci evre yaklaşık 4-12 ay sürer.
Üçüncü Evre - Çözülme
Omuzdaki hareket kabiliyeti ve açıklık iyileşmeye başlar. Üçüncü evre 6 aydan 24 aya kadar çıkabilen nispeten uzun bir aralıkta gerçekleşir.
Donuz Omuz Tanı ve Tedavi
Hareket aralığını ciddi anlamda etkileyen donuk omuz vakaları doğru tanılama teknikleri ile tespit edilebilir. Fiziki muayene ve hasta öyküsü tanılamada oldukça önemlidir. Özellikle muayene sırasında hastadan bazı hareketleri yapması istenir ve bu sıradaki ağrı seviyesi kontrol edilir. Genellikle doktor muayenesi donuk omuz tanısı için yeterlidir fakat kimi vakalarda röntgen, ultrason veya MR gibi görüntüleme tetkikleri istenebilir. Böylece soruna neden olan herhangi bir yırtık, kırık veya deformasyon olup olmadığı tespit edilir.
Tanılamadan sonra tedavi için ilk başvurulan aşama genellikle fizik tedavidir. Bir uzman kontrolünde belirli hareketlerin yapılmasıyla gerçekleşen fizik tedavi, bölgedeki sertliğin ve kapanmanın hafifletilmesinde etkilidir. Ayrıca tedavi için eklem kapsülüne enjekte edilen ilaçlar veya cerrahi operasyon uygulamak da gerekebilir.
Donuk omuz sendromunda kullanılan tedavi yöntemleri şu şekilde açıklanabilir:
İlaç ve Enjeksiyon
Doktorun reçetelediği ilaçlar bölgedeki ağrı hissinin azaltılmasında etkilidir ve hareket kabiliyetinin yeniden kazandırılmasına yardımcı olur. Ayrıca bölgedeki iltihabın azaltılması da düzenli ilaç kullanımı ile gerçekleşir. Kimi zaman omuz bölgesine enjeksiyon halinde ilaç verilmesi daha uygundur ve bu şekilde omuz ekleminin rahatlatılması, ağrıların azaltılması sağlanır.
Terapi
Fizik tedavi uzmanı eşliğinde uygulanan omuz hareketleri terapi kapsamına girer ve omuz hareketliliğini artırmayı hedefler. Düzenli olarak uygulanan hareketler hastaya göre belirlenir ve omuz bölgesinin rahatlatılmasında etkili olur.
Omuz Manipülasyonu
Fizik tedavi ve ilaçların yeterli gelmediği vakalarda hastaya anestezi uygulanır ve omuz bölgesine müdahale edilir. İşlem sırasında bölgedeki gerilmiş doku farklı yönlere hareket ettirilerek açılır. Ancak bu işlem, komplikasyon riskinin yüksek olması nedeniyle fazla tercih edilmez.
Ameliyat
Diğer yöntemlerin tedavi edici olmadığı durumlarda cerrahi operasyon uygulanır. İşlem sırasında eklem çevresine küçük kesiler atılır ve buradan bölgeye ulaşılarak sorunlara müdahale edilir. Donuk omuz ameliyatından sonra fizik tedavi ve rehabilitasyon şarttır. Bu hareketler genellikle ameliyattan hemen sonraki gün başlatılır ve doktor tarafından hastaya açıklanır. Evde düzenli olarak uygulanan hareketlerle omuzdaki hareket kabiliyetinin tamamen geri kazanılması mümkün olur.
Tedavi edilmeyen donuk omuz vakaları yaklaşık 2-10 yıl devam edebilir ve bu süre zarfında günlük hareketlerin kısıtlanmasına neden olabilir. Ancak uygun tedavinin uygulanmasıyla birlikte hastadaki bütün şikayetlerin tamamen ortadan kaldırılması mümkündür, bu nedenle tanılanan sendromların tedavisine en kısa sürede başlanması önerilir.
