Enflamatuar bel ağrılarının kesin sebebi bilinmemektedir ancak omurganın öne eğilmesi ve eklemlerin kemiklere kaynaşması ile karakterize olan bu tür vakalarda kalıtsal faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Ek olarak kimi otoimmün hastalıkların da iltihaplı bel romatizması riskini artırdığı söylenebilir. Bununla birlikte enflamatuar bel ağrısı sadece bir bel romatizması değildir. Kimi zaman topuk ağrısı, kalça veya kaburga ağrısı ile eşlik edebilir. Toplumda uzun süre bel fıtığı olduğu düşünülerek ameliyat olmuş kişilerde şikayetlerin devam ettiği gözlenebilmektedir. Bu nedenle enflamatuar bel ağrılarının kesin olarak teşhis edilmesi ve uygun şekilde tedavi edilmesi son derece önemlidir.
Enflamatuar bel ağrısında teşhis uzman bir romatoloji hekimi tarafından konulur. 3 aydan uzun süreli bel, boyun ve omuz ağrılarında hasta öyküsü dinlenir, daha sonra ise sözlü ve fiziki muayene yapılır. Hareket kısıtlılığı testleri, nefes alışverişi sırasında göğüs bölgesinin izlenmesi ve çeşitli görüntüleme tetkikleri teşhisin bir parçasıdır. Gereken durumlarda radyolojik görüntülemelerin yanı sıra laboratuvar testleri de istenebilir. Toplanan bütün veriler ışığında enflamatuar bel ağrısı tanısı kolaylıkla konulabilir.
Sebebi bilinmeyen fakat dünya nüfusunun %1’inde gözlenen enflamatuar bel ağrısı, özellikle genç yaşlarda başlayarak bel, sırt, boyun ve kalça arkalarında gelişen ağrı ile karakterizedir. Ağrıların gece artması, uzun süre devam etmesi ve hareketsiz kalmak ile şiddetlenmesi en önemli özelliklerindendir. Bütün bunlara bağlı olarak enflamatuar bel ağrısı tanısı almış kişilerde öncelikle hastalığın ilerleyişini yavaşlatmak gerekir. Bunun için kişiye özel ilaç tedavisine başlanır, kullanılan ilaçlar hastalığın durumuna göre farklı türde olabilir. İlaç tedavisi ile semptomları yavaşlatmak, kimi zaman da geriye çevirmek mümkün olabilir.
Ömür boyu devam ve kesin bir tedavisi olmayan enflamatuar bel ağrılarında temel hedef hasta şikayetlerini azaltarak yaşam kalitesini artırmaktır. Ağrı kesicilerin etkili olmadığı vakalarda biyolojik ilaçlar veya spesifik ajanlar kullanılabilir. Ek olarak hekimin yönlendirdiği fizyoterapist ile birlikte yapılan egzersizler de hasta şikayetlerinin azaltılmasında etkili olabilir. Hastanın hareket kabiliyetini yeniden kazanması, kuvvetli ve dayanıklı hale gelmesi için destekleyici tedavilere başvurulabilir. Özellikle kas esnekliği, postür iyileştirmesi gibi tedaviler devamlılık açısından önemlidir. Uygulanan egzersiz programında dikkat edilmesi gerekenler ise şu şekildedir:
- Akut ataklar sırasında egzersize ara verilmelidir.
- Egzersiz sırasında ağrının artması halinde program değiştirilmelidir.
- Egzersiz programı kas ve eklemlere zarar vermeyecek şekilde düzenlenmelidir.
- Uzman önerisini aşacak şiddette ve uzunlukta egzersiz yapılmamalıdır.
- Egzersiz esnasında ani ve sert hareketler yapmaktan kaçınılmalıdır.
- Hareketler kaslara açıklık ve kuvvet kazandırmaya yönelik düzenlenmelidir.
Genç yaşlarda ortaya çıkan ve aktif yaşam dönemine denk gelen enflamatuar bel ağrılarında, durumu kontrol altına almak ve hareket kısıtlılıklarını önlemek için düzenli hekim muayenesi ile kontrol gerekir. Ömür boyu ilerleme eğiliminde olan bu tür vakalarda fiziksel hareketlerin uzman hekim ile birlikte planlanması, kişinin aktif bir yaşama sahip olma alışkanlığı edinmesi oldukça önemlidir. Düzenli ve doğru ilaç tedavileri ile egzersizlerin uygulanması halinde semptomların şiddetinde büyük ölçüde iyileşme gözlenir. Ancak erken tanının tedavideki oranı oldukça yüksektir, bu nedenle ilgili semptomların ortaya çıkması halinde en kısa süre içerisinde uzman hekime başvurulması tavsiye edilir.