Skolyoz Nedir? Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi

Click to rate this post!
[Total: 7 Average: 5]

Skolyoz

  • Idiyopathic Scoloisis
  • Yetişkin Skolyozis
  • Nöromuskuler Skolyozis
İçindekiler [Göster]
İçindekiler

İdiyopatik Skolyoz

İdiyopatik skolyoz çocuklukta gelişir ve skolyozun başlangıç ​​yaşına göre sınıflandırılır. Genellikle Erken Başlangıçlı İdiyopatik Skolyoz (EOS) ve Geç Başlangıçlı İdiyopatik Skolyoz (LIS) olarak sınıflandırılır. Erken başlangıçlı skolyoz, infantil skolyoz (doğumdan 3 veya 4 yaşına kadar) ve Juvenil skolyozdan (4 ila 9 yaş) oluşur. Geç başlangıçlı skolyoz, adolesan idiyopatik skolyoz olarak da adlandırılır.

Ergen skolyozu tipik olarak 10 ila 18 yaşlarında başlar. Çocuklarda hızlı büyüme dönemi, doğum anından üç veya dört yaşına kadar ve yine ergenlik döneminde ortaya çıkar. Skolyoz ilerlemesi, bebeklik döneminde (0-3 yaş) hızlı eğri ilerlemesi, ardından gençlik döneminde (4-9 yaş) daha yavaş ilerleme ve ergenlikte başka bir hızlı ilerleme evresi (10-18) ile bu büyüme modelini yansıtır. Skolyozun başlangıç ​​yaşı ne kadar erken olursa, o kadar ilerleyici hale gelebilir.

İnfantil Skolyoz

İnfantil Skolyoz doğum ile 3 yaş arasında gelişir. Bu yaş grubundaki eğrilerin çoğu, zaman içinde kalıplama ile çözülebilir. Ancak, devam edenler hızla ilerleyebilir ve yönetilmesi zor olabilir. Bu yaş grubundaki skolyoz, doğuştan skolyoz adı verilen omurganın doğuştan gelen kusurlarından da kaynaklanabilir. Kusurlar, omurganın düzensiz büyümesine ve skolyoz ile sonuçlanmasına neden olabilen, hatalı biçimlendirilmiş veya kısmen oluşmuş omur gövdeleridir. Bu yaş grubunda ilerleyici skolyoz, normal akciğer gelişiminin olmaması nedeniyle önemli akciğer sorunlarına neden olabilir.

Juvenil Skolyoz

Juvenil Skolyoz 4-9 yaş grubunda gelişir. Bu yaş grubundaki bazı eğrilikler de korse tedavisi ile düzelebilir. Ancak, bu tip skolyozlu hastalarda şiddetli skolyoza yol açan hızlı ilerleme de olabilir. Doğuştan gelen kusurlar da bu yaş grubunda skolyoza neden olabilir. Bu hasta grubu, infantil gruptakilere benzer şekilde tedavi edilir. Omurga ve omuriliğin konjenital kusurlarını değerlendirmek için bir MRI önerilebilir. Bu yaş grubundaki ilerleyici skolyoz, normal akciğer gelişiminin olmaması nedeniyle önemli akciğer sorunlarına da neden olabilir.

Ergen Skolyozu (10 ila 18 yaş)

Ergen skolyozu, ergenlik öncesi ve gençlik yıllarında gelişir. Kadınlarda daha sık görülür. Genellikle ergenlikteki büyüme atağı sırasında belirginleşir. İnfantil ve Juvenil idiyopatik skolyozun aksine, akciğerler genellikle bu yaşta gelişir ve skolyoz daha büyük (80 derece) olmadıkça akciğer sorunları o kadar şiddetli değildir. En yaygın tip torasik omurgayı etkiler (üst omurga, göğüs kafesi).


Şikayetler

İdiyopatik skolyoz genellikle ağrısızdır. Sıklıkla ilk olarak omurganın asimetrisini fark eden ebeveynler veya çocuk doktorları tarafından tespit edilir. Etkilenen omurga bölgesinde bir çıkıntı veya tümsek gelişebilir ve skolyozun ilk belirtisi veya semptomu olabilir.

Skolyoz Teşhisi

Okul hemşireleri, çocuk doktorları ve ebeveynler genellikle skolyozu ilk tespit eder. Skolyoz aileseldir, yani ailelerde görülür ve skolyoz öyküsü olan ebeveynler çocuklarını skolyoz açısından taramalıdır.

Bükme testi, omurganın asimetrisini tespit etmek için kullanılır.

Bu, bir çocuğun ellerini bir araya getirmesi ve yere uzanırken beli bükmesiyle gerçekleştirilir.

Skolyoz varsa, omurganın bir tarafında bir çıkıntı olacaktır.

Skolyoz şüphesi varsa, değerlendirmek için röntgen çekilir.

Cobb Açısı ölçülür. Cobb açısı skolyozun eğriliğinin takibinde çok önemlidir.

6 ayda bir dijital tüm omurga röntgeni çekilerek kontrol edilmesi gerekir.

Mevcut olabilecek herhangi bir konjenital kusuru tespit etmek için omurilik ve omur gövdelerini değerlendirmek için bir MRI da kullanılabilir.

Tedavisi

Erken Başlangıçlı İdiyopatik Skolyoz (doğumdan 9 yaşına kadar olan)

Tedavi önerileri, hastanın yaşı ve skolyozun ciddiyetine göre belirlenir. Genel olarak, hasta ne kadar gençse, skolyozun ilerleme şansı o kadar yüksek olur. Eğri küçükse, gözlem tedavinin ilk şekli olabilir.

Adölesan İdiyopatik Skolyoz

Tedavi önerileri eğriliğin boyutuna ve çocuğun yaşına bağlıdır. Skolyoz büyüme ile ilerler. Skolyozun büyüklüğü ne kadar büyükse ve çocuk ne kadar küçükse, eğriliğin ilerleme şansı o kadar fazladır. Bir çocuk 10 yaşındaysa ve hala tam olarak boy uzaması gerçekleşmediyse tedaviye bir an önce başlanması gerekir.

Korse ile destekleme genellikle 25 ila 35 derece aralığındaki eğriler için önerilir. Büyüyen bir çocukta eğri 50 dereceye ulaşırsa cerrahi tedavi önerilebilir. Bu öneri, bu aralıktaki eğrilerin ilerleme şansının daha yüksek olduğu ve yetişkinlikle boy uzamasının ilerlemeye devam edebileceği bilgisine dayanmaktadır.

Tedavi tipik olarak vida ve çubuk(rod) yerleştirme,düzeltme ve füzyondur. Çubuklar, eğriliğin boyutunu azaltmaya yardımcı olur ve vücut omur gövdelerini tek parça halinde kaynaştırırken ilerlemesini önler. Bu, kırık bir kemiğin iyileşmesine çok benzer bir süreçle gerçekleşir. Çoğu hasta ameliyattan bir yıl sonra normal aktivitelerine dönebilir.

Yetişkin Skolyozu

Skolyoz, omurganın 10 derecelik bir eğriliği olarak tanımlanır. Yetişkin skolyozu, genel olarak 18 yaşında veya daha büyük bir kişide omurganızda 10 derece veya daha fazla bir eğri olarak tanımlanır. Yetişkin skolyozu 2 genel kategoriye ayrılır:

Erişkin İdiyopatik Skolyoz hastaları, çocukluktan veya ergenlikten beri skolyoz geçirmiş ve yetişkinliğe kadar büyümüştür. İdiyopatik skolyozun nedenini henüz bilmiyoruz, ancak bu soruyu cevaplamak için yapılan çok sayıda genetik çalışma bulunmaktadır.

Yetişkin "De Novo" veya Dejeneratif Skolyoz yetişkinlikte gelişir. Disk dejenerasyonu sonucu dejeneratif skolyoz gelişir. Disk dejenere olurken, yükseklik kaybeder. Diskin bir tarafı diğerinden daha hızlı bozulursa disk eğilmeye başlar.

Eğildikçe, omurganızın bir tarafına daha fazla baskı uygulanır ve yerçekimi, omurganın bükülmesine ve eğrilmesine neden olur. Ne kadar çok disk dejenere olursa, omurga o kadar fazla eğilmeye başlar.

Belirtiler

Erişkin skolyozunun her iki türü de zamanla ilerleyebilir. Eğriler 30 ila 40 dereceye ulaşırsa, deformite, ilgili omurga bölgesinde bir kambur veya çıkıntı ile fark edilebilir. 50 derece veya daha fazla olan eğriler, 50 dereceden daha az olanlardan daha hızlı ilerleyebilir.

Büyük kıvrımları olan yetişkinlerde sırt ağrısı semptomları olabilir ve torasik omurgada 80 derecenin üzerine çıkarsa aktivite ile nefes darlığından şikayet edebilirler. Nefes darlığı, akciğer fonksiyonu üzerindeki etkiden kaynaklanır.

Nadiren yetişkin skolyozu tek başına felce veya diğer ciddi nörolojik sorunlara neden olur, ancak lomber stenoz (omurilik kanalının veya sinirlerin bulunduğu tüpün daralması) hastalığı eşlik ediyorsa sinire olan baskıdan dolayı bacak ağrısı ve kaslarda kuvvetsizlik olabilir.

Hastalar ayrıca öne doğru eğilmiş bir duruş geliştirebilir ve dik duramazlar. Bu durum, skolyoz ile ve diskler dejenere olduğu için yaşlandıkç ortaya çaıkabilir. Buna yalanan omurga da denir.

Teşhis

Skolyoz klinik bir muayene ile tanınabilir ve teşhis edilebilir, ancak mevcut skolyozun büyüklüğünü ve tipini tam olarak değerlendirmek için röntgen gereklidir. Uygun bir skolyoz değerlendirmesi için tam boy, tüm omurga röntgeni çekilmelidir. Darlıkla ilişkili olabilecek bacak ağrısı semptomları varsa veya olası omurilik sıkışması veya anormallikleri varsa, bir MRI da mutlaka çekilmesi gerekir.

Tedavi

Yetişkin skolyozunun tedavisi çok bireyseldir ve hastanın spesifik semptomlarına ve yaşına bağlıdır. Birçok hastada skolyoz vardır ve çok küçük semptomlara sahiptir ve tedavisiz bununla yaşarlar. Bel ağrısının baskın semptomları olan hastalar tipik olarak fizik tedavi ile tedavi edilir. Sırt ağrısı ve bacak ağrısı olan hastalar, bacak ağrısını hafifletmeye yardımcı olmak için enjeksiyon tedavisinden bir miktar fayda görebilir.

Lomber stenoz (spinal kanalın daralması) varsa ve cerrahi olmayan tedaviye yanıt vermiyorsa, dekompresyon (sinirlere baskı yapan kemik ve bağların çıkarılması) önerilebilir. Skolyoz 30 dereceden büyükse, büyük olasılıkla dekompresyon ile birlikte bir füzyon prosedürü önerilecektir. Omurga sinirleri dekomprese etmek için gerekli olan kemiğin çıkarılmasıyla dengesizleştiğinde eğriliğin ilerlemesini önlemek için füzyon önerilir.

Füzyonlara genellikle skolyozu düzeltmek ve stabilize etmek ve kemiğin iyileşmesine veya kaynaşmasına yardımcı olmak için omurgaya metal çubuk(rod) ve vida yerleştirilmesi eşlik eder. Füzyonun uzunluğu veya dahil edilen omurga seviyelerinin sayısı, skolyozun tipine ve ilgili omurganın alanına bağlıdır. Erişkin skolyoz cerrahisinin amacı, önce sinirler üzerindeki baskıyı kaldırmak, ikincisi ise skolyozun daha fazla ilerlemesini engellemektir.

Nöromüsküler Skolyoz

Nöromüsküler skolyoz, omurganın kas ve sinir yollarındaki dengesizlik sonucu gelişir. Bu tip skolyoz, diğer idiyopatik skolyoz tiplerinden daha sık ilerler. Korse, eğriliğin ilerlemesini engellemez ve dengesini sağlayaman hastalarda eğrilikler daha şiddetlidir.

Nöromüsküler skolyoz geliştiren altta yatan bozukluklar şunlardır:

  • serebral palsi
  • miyelodisplazi
  • Omuriliğe bağlı kas atrofisi
  • Freidreich ataksisi
  • Duchenne kas distrofisi
  • travmatik parapleji

Yetişkinler ayrıca Parkinson Hastalığı ve Multipl Skleroz gibi bozukluklarla birlikte nöromüsküler skolyoz gelişebilir.

Belirtiler

Nöromüsküler skolyoz, çok büyük bir eğriliğe dönüşmediği sürece tipik olarak ağrısızdır. Skolyozun ilk belirtileri, hastanın ayakta veya tekerlekli sandalyedeyken öne veya yana doğru eğilmesi anlamına gelen postür değişikliği olabilir. Tekerlekli sandalyedeki hastalar sandalyede dik oturamayabilir ve bir tarafa yığılabilir. Yürüyen hastalar ayakta durmakta zorluk çekebilir ve yürüme sırasında eğilmeye başlayabilir.

Teşhis

Tanı klinik muayene ve uzun, tam, omurga röntgeni ile konur. Röntgenler tipik olarak tüm omurgayı etkileyen uzun C şeklinde bir skolyoz gösterecektir.

Tedavi

Cobb açısı 50 dereceden yüksek, ilerleyici eğrilikler, tekerlekli sandalyede dengeli oturamama, ağrı ve kardiyopulmoner problemlerde cerrahi tedavi endikedir. Daha küçük eğriler, düzeltmeye yardımcı olmak için tekerlekli sandalyenin kalıplanmasıyla tedavi edilebilir.

Ameliyat gerekli olursa, prosedür tipik olarak çubuk(rod) ve vidalı enstrümantasyonlu uzun bir füzyondur.

Nöromüsküler skolyoz genellikle tüm omurgayı etkiler ve daha fazla deformiteyi uygun şekilde tedavi etmek ve önlemek için daha uzun bir çubuk ve füzyon gerektirir. Tedavinin amacı, hasta tekerlekli sandalyeye mahkum ise skolyozun ilerlemesini durdurmak ve dengeli oturmaya, hasta yürüyebiliyorsa yürümesini iyileştirmektir.

Sık Sorulan Sorular

Skolyozun yaygın olarak görüldüğü yaş grubu büyüme çağındaki gençlerdir. Özellikle ergenlik döneminde başı öne eğerek durma, uzun süre kambur bir halde kalma, ağır sırt çantaları taşıma, tek kol ile ağır çantaları taşıma ve benzeri durumlara bağlı olarak duruş bozuklukları gelişebilir. Fakat tek başına bu sebepler skolyoz oluşumuna neden olmaz. Yine de bu durum duruş bozukluklarının herhangi bir probleme neden olmayacağı anlamına gelmez. Duruş bozuklukları omurgalarda kifoz ya da lordoz adı verilen eğriliklerin oluşmasına neden olabilir.

Skolyoz tedavisinde korse kullanımı ancak doktor tavsiyesi ile kullanılmalıdır. Korse tedavisinin en etkili olduğu dönem gelişme çağıdır. Skolyozda korse tedavisinin başarısını ve başarısızlığını etkileyen bazı faktörler bulunur. Korse tedavisinde başarı şu durumlarda sağlanır:

  • Hastanın korse tedavisine uyumlu olması,
  • Skolyoz kaynaklı eğriliğin açısının yüksek olmaması,
  • Korsenin çok iyi oturması,
  • Korse tedavisine çocukların büyüme çağında başlanması,
  • Aile tarafından hastaların desteklenmesi,
  • Korsenin günde gerekli olan süre kadar, yani 23 saat boyunca kullanılması.

Tüm bunların dışında hastanın korseyi istenilen şekilde ve istenilen süre kadar kullanmaması, vücutta korse kullanımını engelleyecek bir yara oluşması ya da psikolojik engeller gibi durumlarda korse tedavisinden istenilen sonuçlar alınmayabilir.

Skolyozun sırt bölgesinde oluşması ile birlikte, göğüs kafesinin hacminin daralması gibi bir durum söz konusu olabilir. Akciğer ve kalp de bu bölgede bulunduğu için skolyozun ilerlemesi akciğer ve kalp ile ilgili ciddi sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu da hastaların yaşamlarının kısalması anlamına gelir. Skolyoz tedavisi ile bir yandan şekil bozuklukları giderilirken, bir yandan da akciğer ve kalp fonksiyonlarının korunması sağlanmış olur.

Skolyoz ergenlik döneminde başlayarak yetişkinlik dönemine kadar devam edebilir ve bu tip skolyoz da idiopatik skolyoz olarak adlandırılır. Bazı idiopatik skolyoz durumlarında hastalık ergenlik döneminde başlar ve yetişkinlik dönemine kadar herhangi bir belirti göstermez. Fakat yetişkinlik döneminde skolyozun devam etmesi ve eğriliğin artması bazı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Skolyoz ameliyatının ertesi gününde hastalar yataktan kalkarak yürütülebilir. Ameliyattan sonraki 3. ya da 4. günde ise kendi kendilerine yataktan kalkabilecek duruma gelir ve taburcu edilebilir. Taburcu olduktan sonraki süreçte hastaların dikkat etmesi gereken noktalar şunlardır:

  • Taburcu olduktan sonraki 3 hafta evde istirahat edilmeli,
  • Ameliyatla bölgenin iltihap kapmaması adına, bölgeye su değmemeli,
  • Ani hareketlerden kaçınılmalı,
  • Aydan itibaren yüzme ve benzeri sporlar yapılabilir,
  • Aydan itibaren koşma ve bisiklet sürme gibi aktiviteler yapılabilir,
  • Sene sonunda herhangi bir kısıtlama olmadan istediği her şeyi yapabilir.

Tüm bunların dışında hastaların ekstrem sporlar yapması, ani darbeler oluşabileceği ve operasyon başarısı olumsuz olarak etkilenebileceği için ömür boyu önerilmez.

Skolyoz ameliyatı, yapılacak olan ameliyatın türüne göre değişkenlik gösterir. Önceden yaklaşık olarak 8 ila 10 saat arasında süren skolyoz ameliyatları, günümüzde gelişen sağlık teknolojileri sayesinde 4 ila 6 saat arasında sürmektedir.

Skolyoz ameliyatı sonrasında hastanın tamamen iyileşmiş duruma gelmesi ortalama olarak 6 ay sürer. Hasta taburcu olurken kullanması gereken ilaçlar, yapması gereken egzersizler ve yapılmaması gereken hareketler hastaya bildirilir. İyileşme sürecinde sürekli bir korse kullanımı önerilmemekle birlikte, özellikle kalabalık ortamlara girileceği zamanlarda 6 hafta süreyle korse kullanımı önerilmektedir.

Ameliyat sonrası kaynama ilk 6 hafta sonunda başlar ve kaynamanın tamamen sonuçlanması 6 ay sürer. İlk 6 haftalık süreçte ani hareketlerden kaçınmak, ağır şeyler taşımamak ve düşmeye sebep olabilecek aktivitelerden uzak durmak gerekir. 6 hafta sonunda doktor kontrolü sırasında bir röntgen çekilir ve ameliyatın başarısı kontrol edilir. 6. hafta sonunda diğer kontroller 3. ve 6. ayda yapılır.

Tüm bu kontroller sırasında gelişmeler hasta ile paylaşılır, yapabileceği ve yapamayacağı şeyler konusunda bilgilendirilir. Skolyoz ameliyatlarında yara genellikle dikişsiz olarak kapatılır ve bu sebeple dikişlerin alınması gerekmez. Ayrıca hastanın sırtında silik ve belli belirsiz bir yara izi oluşur.

İlginizi Çekebilir

Yorumlar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

TOP
WhatsApp